Ikonografia Męki Pańskiej - Ostatnia Wieczerza

     

Leonardo da Vinci, Ostatnia Wieczerza, 1498, 460 x 800 cm, Santa Maria delle Grazie, Mediolan 

        Zbliżają się Święta Wielkanocne. W Wielkim Tygodniu i podczas Triduum Paschalnego chciałabym przybliżyć ten czas poprzez sztukę. Codziennie będę publikowała kolejne posty dotyczący ikonografii  Męki, Śmierci i Zmartwychwstania Chrystusa.

       W kościołach jutro będzie się obchodzić pamiątkę Ostatniej Wieczerzy. Dzisiaj napisze krótko o malarskich przedstawieniach tego wydarzenia.

        Scena najczęściej przestawiana jest jako uczta. Na stole bardzo często znajduje się kielich nawiązujący do Męki.

Master of  Housebook, 1475-80, deska, 131 x 76 cm, Staatliche Museen, Berlin

                                       Pieter Pourbus, 

1548, 

olej na desce, 46,5 x 63 cm, 

Groeninge Museum, Brugia

     Wśród Chrystusa i 12 Apostołów często zdarzało się wyróżnianie Judasza przez brak nimbu (aureoli), żółtą/czarną szatę lub przedstawiając go jako rudego. Tutaj dodatkowo zajmuje się sakiewką z pieniędzmi. Czasami przedstawiano go jak kogoś brzydkiego o powykrzywianej i zdeformowanej twarzy.

W tym przedstawieniu widzimy również czekającą na niego Śmierć.

Philippe de Champaigne,

ok. 1652

, olej na płótnie, 158 x 233 cm, 

Musée du Louvre, Paryż

Juan de Juanes, 

1560,  

deska, 116 x 191 cm, 

Museo del Prado, Madryt

Dieric Bouts Starszy, 1464-67, olej na desce, 180 x 150 cm, Sint-Pieterskerk, Leuven

    Zdarzają się również przedstawienia ustanowienia Eucharystii, kiedy Chrystus błogosławi chleb i wino.

Pieter Coecke van Aelst, 1531, olej na desce, 75 x 82 cm, Musées Royaux des Beaux-Arts, Bruksela

     Czasami scena przedstawiana jest bardziej dynamicznie, w momencie zdrady, kiedy Judasz postanawia wydać Jezusa i wychodzi z Wieczernika.
W tle przedstawienia mogą znajdować się zapowiedzi Eucharystii, śmierć Niewinnego, ze Starego Testamentu np. Kain zabijający Abla czy ofiara Izaaka. 

Jacopo Bassano, ok. 1546, olej na płótnie, 168 x 270 cm, Galleria Borghese, Rzym

Koło Jezusa,  często w czerwonej szacie znajduje się Jego umiłowany uczeń - Jan. Tak jak tutaj bywa przytulony do swojego Mistrza.

Domenico Ghirlnadaio, 1480, , fresk, 400 x 880 cm, Ognissanti, Florencja

Domenico Ghirlandaio, 

ok. 1486, 

fresk, 400 x 800 cm, 

San Marco, Florencja

    W renesansie stół często był bardzo wydłużony, a Judasza pozbawiano aureoli oraz jako jedynego malowano go przedstawionego tyłem, po drugiej stronie stołu w stosunku do reszty Apostołów.

Giovane Palma, Umywanie nóg, 1591-92, olej na płótnir, 163 x 378 cm, San Giovanni in Bragora, Wenecja

Zdarzały się również przedstawienia sceny umywania nóg Apostołom przez Jezusa. Tutaj widzimy Chrystusa z broniącym się przed tym Piotrem.
Ilustracje pochodzą z Web Gallery of Art.