ARS AURO PRIOR: Sofonisba Anguissola, Autoportret przy sztaludze, 1556 r., olej na płótnie, 66 x 57 cm, Zamek w Łańcucie

Sofonisba Anguissola, Autoportret przy sztaludze, 1556 r., olej na płótnie, 66 x 57 cm, Zamek w Łańcucie

      Sofonisba Anguissola (1532-1625) była włoską malarką doby renesansu, która jako pierwsza kobieta-artystka zdobyła międzynarodową sławę i uznanie. Renesansowa malarka i prawdziwa kobieta renesansu o pięknie brzmiącym imieniu i nazwisku. 
     Sofonisba urodziła się w arystokratycznej rodzinie w Cremonie (w Lombardii we Włoszech). Miała pięć sióstr i brata. Rodzice szybko odkryli artystyczne zdolności córki. W wieku 14 lat rozpoczęła naukę malarstwa u Bernardina Campiego, a następnie Bernardina Gattiego. Decyzja o takiej drodze życiowej dla córki była odważna i nowatorska. Wpływ na nią miała wysoka pozycja rodziny, znajomości świata artystów Cremony oraz szerokie zainteresowania artystyczne i kulturalne ojca Sofonisby, Amilcare. Choć już wtedy pojawiały się takie głosy jak "Dworzanin" Baltazara Castiglione, "Krótki traktat o kobiet doskonałości" Vincenza Maggiego czy "Przestrogi dla mężczyzn, by kobiet przewadze nie ulegli" Ortensia Landa, to świat malarstwa był raczej dla kobiet zamknięty.

    Słyszeliście o niej? Ja o Sofonisbie dowiedziałam się w klasie maturalnej dzięki poniżej książce autorstwa Danieli Pizzagalli.

       Od czasu lektury tej książki zainteresowałam się twórczością tej włoskiej malarki. Chciałabym dzisiaj Wam zaprezentować jej trzy obrazy, które widziałam osobiście. Pierwszy z nich to "Autoportret przy sztaludze" znajdujący się w Zamku w Łańcucie. Miałam tam okazję niedawno być. Obraz wisi dosyć wysoko, ale można mu się dobrze przyjrzeć, nawet wieczorem, czego nie można powiedzieć o całej ekspozycji malarstwa w Łańcucie.

     Na obrazie Sofonisba przedstawiła się jako artystka zajęta wykańczaniem obrazu Madonny z Dzieciątkiem. Malarka chciała przedstawić w ten sposób swoje wszechstronne uzdolnienia. Uwagę przykuwają naturalność, dziecięcy wdzięk, pucołowata twarz i duże oczy Sofonisby. Była dumna z tego co robi. Jej pozycja społeczna nie pozwalała jej jednak tego zajęcia traktować jako zawód. Artystka malowała sceny religijne, ale przede wszystkim portrety, które jej ojciec rozpowszechniał w najbardziej wpływowych środowiskach. Gratyfikacją były względy i protekcja. Jej sztuka szybko stawała się coraz bardziej znaną i cenioną.

    Wiedzieliście, że  muzeum można zwiedzać wirtualnie? Zapraszam do odwiedzin! 

Sofonisba Anguissola, Gra w szachy, 1555 r., olej na płótnie,  72 x 97 cm, Muzeum Narodowe w Poznaniu

     "Grę w szachy" widziałam kilka lat temu w Muzeum Narodowym w Poznaniu. Był to pierwszy widziany przeze mnie na żywo obraz artystki. Dar Atanazego Raczyńskiego. Obraz średnich rozmiarów. Można go dokładnie obejrzeć choć wisi w takim miejscu, ze łatwo go pominąć. Przykuwa jednak uwagę żywymi kolorami bogatych strojów. Przedstawione są na nim trzy siostry Sofonisby z opiekunką. Temat gry w szachy był wówczas modny z powodu poematu Marca Girolamo Vidy Scacchia ludus (wł. "Gra w szachy") z 1527 roku. Podkreślone w ten sposób zostały zarówno waga inteligencji i wykształcenia w domu Anguissolów jak i wysoka pozycja kobiet. Malarka lubiła pokazywać emocje. Najlepiej widać je na licznych portretach członków rodziny i rysunkowych szkicach. 

Sofonisba Anguissola, Autoportret, 1554 r., olej na desce, 20 x 13 cm, Kunsthistorisches Museum, Wiedeń

    Trzeci i ostatni z obrazów tej artystki, widziałam w zeszłe wakacje w Wiedniu w Kunshistorisches Museum. Jest to niewielkich rozmiarów autoportret malarki. Ten sam strój i skromna fryzura co na obrazie ze sztalugą. Te same wielkie oczy. Malarka przedstawia się wraz z malutką książeczką, w której widnieje napis mówiący o datowaniu i autorstwie tego portretu.

     Dla zainteresowanych na koniec filmik przedstawiający więcej prac artystki. Znanych jest ponad pięćdziesiąt. Na zachętę własnych poszukiwań i dalszej lektury dodam, że artystka tworzyła od 1559 do 1573 na dworze Filipa II w Madrycie, a następnie dla hiszpańskich infantek w Genui. Artystka zmarła w Palermo w wieku dziewięćdziesięciu kilku lat. Jej talent dostrzegli i docenili nawet Michał Anioł i Anton van Dyck.